Ακύρωση πλειστηριασμού κατοικίας λόγω καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος

Απόφαση επί ανακοπής άρθρου 933 ΚΠολΔ κατά πλειστηριασμού κατοικίας, η οποία έκανε δεκτή την ανακοπή λόγω καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος εκ μέρους της επισπεύδουσας, καθώς η αναγκαστική εκτέλεση έλαβε χώρα στο μοναδικό ακίνητο της ανακόπτουσας, το οποίο αποτελούσε και την κατοικία της ίδιας και της οικογένειάς της, για ποσό απαίτησης υποπολλαπλάσιας αξίας εκείνης του προς εκπλειστηρίαση ακινήτου κι ενώ εκκρεμούσε σε πρώτο βαθμό αίτηση της ανακόπτουσας άρθρου 4 ν. 3869/2010 περί ρυθμίσεων των οφειλών της, μεταξύ των οποίων και η απαίτηση δυνάμει της οποίας επεσπεύδετο η εκτέλεση. Ενδιαφέρουσα ανάλυση για την ανάγκη προστασίας της κατοικίας της ανακόπτουσας, παρόλο που η αίτηση ν. 3869/2010 είχε κατατεθεί μετά την 28/2/2019, ήτοι την καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης αίτησης με αίτημα την εξαίρεση της κατοικίας του αιτούντος από την εκποίηση, σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 2 ν. 3869/2010.

(Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία της δικηγόρου Αθηνών Ευαγγελίας Μαργαρίτη).

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

(ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ)

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 3003/2025

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΔΡΑ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ

Απόσπασμα

. . .

Η άσκηση κάθε Δικαιώματος που παρέχεται από τον Νόμο στον φορέα του είναι κατ’ αρχήν απεριόριστη. Ωστόσο, όσο κι αν το Δίκαιο ευνοεί με τη σύσταση του Δικαιώματος τον φορέα του, άλλο τόσο τουλάχιστον ενδιαφέρεται η άσκηση αυτού του Δικαιώματος να μην οδηγεί σε άδικες καταστάσεις. Με την θέση ορίων στην άσκηση του Δικαιώματος επιδιώκεται να δημιουργηθεί ισορροπία μεταξύ συστάσεως και ασκήσεώς του (βλ. Δημ. Παπαστερίου, «Γενικές Αρχές του Αστικού Δικαίου», τόμος Ι/α, εκδ. Σάκκουλα, 1994, σελ. 251). Πράγματι, το Δίκαιο απαγορεύει την άσκηση ενός Δικαιώματος αν αυτή γίνεται κατά τρόπο που προσβάλλει το κοινό περί Δικαίου αίσθημα ή αντιτίθεται στον σκοπό του Δικαιώματος. Η αναγνώριση ενός τέτοιου περιορισμού είναι απόρροια των σύγχρονων περί Δικαιώματος αντιλήψεων, οι οποίες εγκατέλειψαν τον απολύτως ατομιστικό χαρακτήρα του Δικαιώματος χάριν της ομαλότερης κοινωνικής συμβίωσης, η δε απαγόρευση αυτή έχει λάβει Συνταγματική κατοχύρωση (άρθρ. 25 παρ. 3 Συντ.) (βλ. Απόστολος Σ. Γεωργιάδης, «Γενικές Αρχές Αστικού Δικαίου», εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Δεύτερη Έκδοση, 1997, σελ. 227-228). Κατά δε το άρθρ. 281 ΑΚ, για να θεωρηθεί η άσκηση Δικαιώματος ως καταχρηστική, θα πρέπει η προφανής υπέρβαση των ορίων που τίθενται στην αμέσως παραπάνω αναφερόμενη διάταξη να προκύπτει από την προηγηθείσα συμπεριφορά του δικαιούχου ή από την πραγματική κατάσταση που δημιουργήθηκε ή τις περιστάσεις που μεσολάβησαν ή από άλλα περιστατικά, τα οποία, χωρίς κατά Νόμο να εμποδίζουν την γένεση ή να επάγονται την απόσβεση του Δικαιώματος, καθιστούν μη ανεκτή την άσκησή του κατά τις περί Δικαίου και Ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου, είναι δε η υπέρβαση αυτή προφανής όταν προκαλεί την έντονη εντύπωση αδικίας, σε σχέση με το όφελος του δικαιούχου από την άσκηση του δικαιώματος (βλ. ενδεικτικά ΑΠ 158/2012 και 642/2012, Α’ Δημοσίευση NOMOS). Εξάλλου, τα ως άνω αναφερόμενα κριτήρια αποτελούν αόριστες νομικές έννοιες και εξειδικεύονται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση από τον Δικαστή με βάση τις εκάστοτε κοινωνικές αντιλήψεις, όχι τις προσωπικές του πεποιθήσεις. Σημειώνεται δε ότι ως προς την Καλή Πίστη, την οποία αναφέρει η διάταξη αυτή, πρόκειται για την αντικειμενική ή συναλλακτική Καλή Πίστη, δηλαδή την επιβαλλόμενη στην κοινωνική συμβίωση και στις συναλλαγές ευθύτητα και εντιμότητα. Η Καλή Πίστη έχει το νόημα συμπεριφοράς, ορθής συμπεριφοράς στις συναλλαγές, με το νόημα αυτό χρησιμοποιείται ως κριτήριο προσδιορισμού των ορίων της συγκεκριμένης διάταξης και επιβάλλει να μην βλάπτει ο δικαιούχος κάποιον άλλον δυσανάλογα σε σχέση με την ωφέλεια που ο ίδιος αποκομίζει από την άσκηση του δικαιώματός του, αλλά να προτιμά ηπιότερο τρόπο άσκησης του Δικαιώματος. Ως προς τον Κοινωνικό και Οικονομικό Σκοπό του Δικαιώματος σημειώνεται ότι είναι αυτός που προκύπτει από την κοινωνική λειτουργία που εξυπηρετεί και τα οικονομικά συμφέροντα που επιδιώκει να ικανοποιήσει το συγκεκριμένο Δικαίωμα κατά τις αντιλήψεις της έννομης τάξης (βλ. Παπαστερίου ό.π. σελ. 258 και Γεωργιάδη ό.π. σελ. 233).

. . .

Κατόπιν όλων των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος από την καθ’ ης υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη και ο κοινωνικός και οικονομικός σκοπός του δικαιώματος, κατά παραδοχή και ως ουσιαστικά βάσιμου του κρινόμενου τέταρτου λόγου της ένδικης ανακοπής και απορριπτομένων ως ουσία αβασίμων των ισχυρισμών της καθ’ ης η ανακοπή. Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη ανακοπή και να ακυρωθεί αφενός μεν η επιταγή προς πληρωμή κάτωθι αντιγράφου του πρώτου εκτελεστού απογράφου της διαταγής πληρωμής του Ειρηνοδικείου Αθηνών, αφετέρου δε να ακυρωθεί καθ’ ολοκληρίαν η επίδικη έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης ακίνητης περιουσίας. Τέλος, η καθ’ ης πρέπει να καταδικαστεί, λόγω της ήττας της, στην δικαστική δαπάνη της ανακόπτουσας, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρ. 176 και 191 παρ. 2 ΚΠολΔ, σε συνδυασμό με αυτές των άρθρ. 63, 65, 68 και 84 παρ. 1 Ν.4194/2013 (Κώδικας Δικηγόρων), κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο διατακτικό.

. . .

Το πλήρες κείμενο της απόφασης 3003/2025 του Πρωτοδικείου Αθήνας

Δημοσιεύτηκε στον Οδηγό του Πολίτη (https://www.odigostoupoliti.eu)