Με απόφαση του ΟΗΕ, έπειτα από πρόταση της Ένωσης Σλοβένων Μελισσοκόμων η 20 Μαΐου έχει κηρυχθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Μέλισσας, για να υπομνησθούν στην παγκόσμια κοινή γνώμη τα οφέλη της μελισσών και των λοιπών επικονιαστών στον άνθρωπο, το περιβάλλον και τον πολιτισμό και να προωθηθούν δράσεις για την προστασία τους.
Η συνεισφορά της μέλισσας στην ανθρωπότητα και την επιβίωσή της είναι παγκοίνως αναγνωρισμένη.
«Αν οι μέλισσες εξαφανιστούν, το ανθρώπινο είδος θα εξαφανιστεί μέσα σε τέσσερα χρόνια» φέρεται να έχει δηλώσει ο Αλβέρτος Αϊνστάιν.
Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιστημονική Επιτροπή του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα (IPBES), οι επικονιαστές έχουν μειωθεί έως και 3/4 στην Ευρώπη τα τελευταία 30 χρόνια. Παρόλο που η ακριβής αιτία για τη μείωση αυτή είναι ασαφής, πολλοί επιστήμονες επισημαίνουν ως αυτουργό την αύξηση των νεονικοτινοειδών παρασιτοκτόνων.
Η επιλογή της 20ης Μαΐου ως Παγκόσμιας Ημέρας Μέλισσας συμπίπτει με τη γέννηση το 1734 του Σλοβένου ζωγράφου και μελισσοκόμου Άντον Γιάνσα, που θεωρείται ένας από τους πιονιέρους της σύγχρονης μελισσοκομίας.
Γιατί εξαρτόμαστε όλοι από τις μέλισσες
Για αιώνες, οι μέλισσες -από τα πιο σκληρά εργαζόμενα πλάσματα στον πλανήτη- έχουν ωφελήσει τόσο τους ανθρώπους, όσο και τα φυτά και το περιβάλλον. Μεταφέροντας τη γύρη από το ένα λουλούδι στο άλλο, οι μέλισσες και άλλοι επικονιαστές επιτρέπουν όχι μόνο την παραγωγή αφθονίας φρούτων, ξηρών καρπών και σπόρων, αλλά και περισσότερης ποικιλίας και καλύτερης ποιότητας, συμβάλλοντας τόσο στη διατροφή, όσο και στην ασφάλεια των τροφίμων.
Η επικονίαση είναι μια θεμελιώδης διαδικασία για την επιβίωση των οικοσυστημάτων. Σχεδόν 90% των ειδών άγριων ανθοφόρων φυτών στον κόσμο εξαρτώνται σε κάποιον βαθμό από την επικονίαση των ζώων, μαζί με περισσότερο από 75% των παγκόσμιων καλλιεργειών τροφίμων και 35% της παγκόσμιας γεωργικής γης. Μάλιστα, οι επικονιαστές υποστηρίζουν την παραγωγή 87 από τις κορυφαίες καλλιέργειες τροφίμων παγκοσμίως.
Η προστασία των μελισσών προστατεύει τη βιοποικιλότητα: η συντριπτική πλειονότητα των επικονιαστών είναι άγριες, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 20.000 ειδών μελισσών.
Επιπλέον, οι καλλιέργειες που εξαρτώνται από τη επικονίαση είναι πέντε φορές πιο πολύτιμες από αυτές που δεν χρειάζονται επικονίαση. Η τιμή των παγκόσμιων καλλιεργειών που βασίζονται άμεσα σε επικονιαστές εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 235 και 577 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ετησίως. Και η ποσότητα τους αυξάνεται. Ο όγκος της γεωργικής παραγωγής που εξαρτάται από τους επικονιαστές έχει αυξηθεί κατά 300% τα τελευταία 50 χρόνια. Αυτά τα στοιχεία αντικατοπτρίζουν τη σημασία που έχουν οι επικονιαστές στη διατήρηση του βιοτικού επιπέδου σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αρκετές από τις καλλιέργειες που παράγονται με επικονίαση, όπως το κακάο και ο καφές, παρέχουν εισόδημα για τους αγρότες, ιδίως τους μικροκαλλιεργητές και τις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Προϊόντα κυψέλης
Μέλι
Για να παραχθεί ένα κιλό μέλι χρειάζονται ένα εκατομμύριο λουλούδια και 50.000 πτήσεις μελισσών. Κάθε κυψέλη μπορεί να παραγάγει περίπου 20 κιλά μέλι τον χρόνο.
Παγκοσμίως, υπάρχουν τουλάχιστον 300 είδη μελιού προερχόμενο από το νέκταρ ενός είδους φυτού.
Μεγαλύτεροι καταναλωτές μελιού (κατά κεφαλήν γραμμάρια ανά ημέρα)
Κεντροαφρικανική Δημοκρατία 9,62
Νέα Ζηλανδία 5,55
Σλοβενία 4,4
Ελλάδα 4,24
Ελβετία 3,87
Η Ιταλία είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που αν και παραγάγει περισσότερες από 30 ποικιλίες μελιού, καταναλώνει τη λιγότερη ποσότητα.
Γύρη
Η γύρη είναι η τροφή των μελισσών και ειδικότερα των προνυμφών. Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες με αντιοξειδωτικές και ανοσορυθμιστικές ιδιότητες.
Βασιλικός πολτός
Χρησιμοποιείται για τη σίτιση όλων των προνυμφών της μέλισσας, καθώς και για τις ενήλικες βασίλισσες. Έχει υψηλή διατροφική αξία και καταναλώνεται από τους ανθρώπους ως γενικό τονωτικό για την υγεία, για την καταπολέμηση των επιπτώσεων της γήρανσης και για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Πρόπολη
Η πρόπολη παρασκευάζεται από τις μέλισσες από ρητίνη δέντρων και αναμιγνύεται με κερί, μέλι και ένζυμα. Χρησιμοποιείται από τις μέλισσες για να σφραγίσει τις ρωγμές και μικρά ανοίγματα στην κυψέλη.
Η πρόπολη είναι μια σύνθετη ρητινώδης ουσία, με αντιμικροβιακές και αντισηπτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους κυρίως ως στοματικό διάλυμα.
Δηλητήριο
Χρησιμοποιείται από τις μέλισσες- εργάτριες για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και την κυψέλη. Η πράξη του τσιμπήματος προκαλεί τον θάνατο της μέλισσας.
Κερί
Το κερί είναι μια λιπαρή ουσία που εκκρίνεται από τις μέλισσες με σκοπό την κατασκευή της κηρήθρας και τη σφράγιση των κελιών. Είναι αδιάβροχο και χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους σε προϊόντα περιποίησης δέρματος. Επίσης, χρησιμοποιείται ως προστατευτικό επίχρισμα στην ξυλουργική, αλλά και για την κατασκευή κεριών.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
