Η γραφική Πύλος αποτελεί µια πρώτης τάξης αφετηρία για την εξερεύνηση της ιόνιας ακτής της Μεσσηνίας. Ο πλούσιος σε ιστορία όρµος του Ναβαρίνου απαιτεί να διαθέσετε αρκετό από το χρόνο σας για να τον γνωρίσετε, ενώ δίπλα του, η λιµνοθάλασσα της Γιάλοβας θα ενεργοποιήσει τα οικολογικά σας αντανακλαστικά. Οµορφες διαδροµές σε έναν εύφορο τόπο σάς περιµένουν αν κατευθυνθείτε προς Βορρά, για να συναντήσετε τα χνάρια του βασιλιά Νέστορα, να δροσιστείτε σε όµορφες παραλίες και να καταλήξετε κάποια στιγµή στη γραφική Κυπαρισσία
ΠΥΛΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΞ
Το θέαμα που αντικρίζεις κατηφορίζοντας τις τελευταίες εκατοντάδες μέτρα της διαδρομής, καθώς έρχεσαι από Καλαμάτα και μπαίνεις στην Πύλο, δεν είναι απλώς όμορφο, είναι και ιδιαίτερο. Από τη μια, το λιμάνι και οι γραφικές κεραμοσκεπές μιας κωμόπολης που αναπτύχθηκε σχετικά πρόσφατα, τον 19o αιώνα, και από την άλλη, ο περίφημος όρμος του Ναβαρίνου (ή της Πύλου – θα δείτε να αποκαλείται και με τους δύο τρόπους), με το μακρόστενο νησιωτικό σύμπλεγμα, στο οποίο κυριαρχεί η ηρωική Σφακτηρία, να παίζει το ρόλο φυσικού κυματοθραύστη. Προσθέστε σε αυτά το πράσινο των πεύκων και το αποτέλεσμα είναι μια εικόνα που, ομολογουμένως, δεν συναντάς και πάρα πολύ συχνά.
Η στοιχειώδης γνώση της ιστορίας σε κάνει αρχικά να ρίξεις το βλέμμα στη Σφακτηρία, η οποία βάφτηκε με το αίμα των Ελλήνων επαναστατών το 1825, και μετά οδηγεί τη σκέψη σου στο βυθό του όρμου, εκεί όπου κατέληξαν να αναπαύονται για πάντα μερικές δεκάδες -κατά κύριο λόγο οθωμανικά- πλοία μετά τη ναυμαχία του Ναβαρίνου, το 1827. Είναι το μεγάλο γεγονός, εκείνο που σφράγισε την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας και υπήρξε προϊόν της απόφασης των μεγάλων δυνάμεων της εποχής (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) να επιτρέψουν στους Eλληνες να ζήσουν ανεξάρτητοι, σε δικό τους κράτος, και να στείλουν τους ενωμένους στόλους τους να συναντήσουν το στόλο του Ιμπραήμ, που πρακτικά είχε καταπνίξει κάθε ελληνική αντίσταση. Τα μνημεία που στήθηκαν κατά καιρούς προς τιμήν των πεσόντων λειτουργούν σαν κίνητρο για μια επίσκεψη στη Σφακτηρία και στο διπλανό νησάκι, το Τσιχλί-Μπαμπά με τη χαρακτηριστική αψίδα-βράχο, ενώ τα δύο μυτερά βράχια, οι Κουτσούνες, και το πέρασμα που σχηματίζεται ανάμεσά τους, θυμίζουν την ηρωική σύγκρουση του ελληνικού πολεμικού «Αρης» με τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο – και την έξοδό του στην ανοιχτή θάλασσα, το 1825.
Κάποια νεοκλασικά και τα λίγο περισσότερα πέτρινα παραδοσιακά σπίτια της Πύλου είναι αρκετά για να δημιουργήσουν τη γραφική ατμόσφαιρα που συναντάς καθώς κινείσαι στα σοκάκια της ιστορικής αυτής κωμόπολης. Στην παραλιακή πλατεία των Τριών Ναυάρχων, μας περιμένει το μνημείο προς τιμήν των Κόδριγκτον, Δεριγνύ και Χέυδεν, των διοικητών του συμμαχικού στόλου στη ναυμαχία. Λίγα τετράγωνα πιο κάτω θα βρούμε το αρχαιολογικό μουσείο της Πύλου (με ευρήματα κυρίως από την προϊστορική εποχή), ενώ, κινούμενοι παραλιακά, θα συναντήσουμε το σπίτι του Ολυμπιονίκη Κώστα Τσικλητήρα και το κτίριο του Παλιού Γυμνασίου, που ανήκει σήμερα στο Ινστιτούτο Αστροσωματιδιακής Φυσικής «Νέστωρ».
Το Νιόκαστρο, το μεγάλο και καλοδιατηρημένο κάστρο που έχτισαν οι Οθωμανοί το 1573, μετά τη ναυμαχία της Ναυπάκτου, για να ελέγχουν την είσοδο στον όρμο, θα το βρείτε στην έξοδο του σημερινού οικισμού πηγαίνοντας προς τα νότια, προς Μεθώνη. Αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα, σε έκταση 80 στρεμμάτων, και έχει περίμετρο κάτι παραπάνω από 1,5 χιλιόμετρο. Μπαίνοντας θα σταματήσετε θέλοντας και μη, για να ρίξετε μια ματιά στο μικρό μουσείο-συλλογή αφιερωμένη στη ναυμαχία του Ναβαρίνου (αλλά και γενικότερα στην Ελληνική Επανάσταση) του Γάλλου φιλέλληνα Rene Puaux.
ΓΙΑΛΟΒΑ ΚΑΙ ΒΟΪΔΟΚΟΙΛΙΑ
Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, που θα ακούσετε να αναφέρεται και ως Διβάρι (από το λατινικό Vivarium, που κατά μία ευρύτερη έννοια σημαίνει ιχθυοτροφείο), δεν είναι απλώς ένας ακόμα υγροβιότοπος της χώρας μας. Είναι ο πρώτος υγροβιότοπος της Βαλκανικής που συναντούν τα αποδημητικά πουλιά στο ταξίδι τους από την Αφρική προς την Ευρώπη, και για το λόγο αυτό δεν έχει διαφύγει της προσοχής της Ορνιθολογικής Εταιρείας, που κάθε χρόνο φροντίζει να δίνει εδώ το δικό της «παρών» ενημερώνοντας τους επισκέπτες. Πρόκειται για υφάλμυρο υγρότοπο, που δέχεται από τη μια το θαλασσινό νερό του Ιονίου και από την άλλη το γλυκό νερό των ποταμών Τυφλομύτη και Ξερολάγκαδου.Πρόκειται επίσης για τη μοναδική περιοχή της Ευρώπης όπου ζει ο αφρικανικός χαμαιλέοντας. Αν κάποιος κάνει τον κόπο να μπει στο Ιντερνετ και να ρίξει μια ματιά στο ornithologiki.gr, είναι βέβαιο ότι θα κουραστεί διαβάζοντας τον μακρύ κατάλογο των φτερωτών επισκεπτών και μόνιμων κατοίκων της λίμνης: Pelecanus crispus (αργυροπελεκάνος), Phoenicopterus ruber (φλαμίνγκο), Cygnus olor (κύκνος) κ.λπ.
Ο συνδυασμός της εύφορης γης, που περιβάλλει τον υγρότοπο, με την πλούσια ιχθυοπανίδα και τη μεγάλη ποικιλία άγριας ζωής ήταν ανέκαθεν ένας καλός συνδυασμός, ικανός να προσελκύσει την ανθρώπινη εγκατάσταση. Αυτό εξηγεί και τα ευρήματα της μυκηναϊκής, αλλά και της ελληνιστικής εποχής, που ήρθαν στην επιφάνεια όταν περίπου το 1960 είχαν πιάσει δουλειά οι μπουλντόζες για να αποξηράνουν τη λίμνη, προκειμένου να απελευθερωθούν εκτάσεις για καλλιέργεια. Αυτά -ευτυχώς- ανήκουν πια στο παρελθόν και σήμερα μπορεί κανείς να απολαύσει το φαγητό ή τον καφέ του στην παραλία της Γιάλοβας με θέα στον κόλπο του Ναβαρίνου και στη συνέχεια να «χαθεί» στον προστατευόμενο υγροβιότοπο, απολαμβάνοντας τις ομορφιές του.
Το ενδιαφέρον είναι ότι στον εξαιρετικής σημασίας υγρότοπο «ακουμπά» μια μοναδικής ομορφιάς παραλία: η ξακουστή Βοϊδοκοιλιά, ο αμμουδερός ημικυκλικός όρμος με τα ρηχά νερά και τα αμμολοφάκια γύρω-γύρω, που είναι χάρμα οφθαλμών. Αδιανόητο το να έρθεις στην Πύλο και να μην πεταχτείς στη Βοϊδοκοιλιά, αδιανόητο είναι όμως και το να θελήσεις να κολυμπήσεις εδώ τον Αύγουστο! Για ευνόητους λόγους, η παραλία «βουλιάζει» από κόσμο, οπότε και κάθε σώφρων εκδρομέας, που θέλει κάτι παραπάνω, πρέπει να επιλέξει τις κατάλληλες μέρες και ώρες…Μια στενή λωρίδα γης χωρίζει τα δύο αυτά φυσικά αξιοθέατα (όρμο – λιμνοθάλασσα) της ευρύτερης περιοχής της Πύλου και την αλήθεια τη διαπιστώνει ιδίοις όμμασιν ο θαρραλέος περιπατητής που θα κάνει το βήμα και θα ανέβει στο Παλαιόκαστρο, που δεσπόζει στη βόρεια πλευρά του κόλπου της Πύλου, πάνω στο Κορυφάσιο ακρωτήριο. Πρόκειται για φράγκικο κάστρο που κτίστηκε το 1290 μ.Χ. (εν μέρει πάνω σε παλαιότερα πελασγικά τείχη) και έχει έκταση 50 στρέμματα. Τα σημάδια του χρόνου εμφανή, σε αποδεκτή κατάσταση είναι κατά κύριο λόγο τα εξωτερικά τείχη, το εσωτερικό του είναι ερειπωμένο, η περιήγηση έχει τις δυσκολίες της, οι υπόγειες υδαταποθήκες… καραδοκούν (απαιτείται κάποια προσοχή), αλλά η ανταμοιβή είναι μεγάλη. Βλέπετε, η θέα προς τα νότια, τη Σφακτηρία, τον όρμο του Ναβαρίνου, τη Βοϊδοκοιλιά και τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας είναι μοναδική. Λίγο χαμηλότερα βρίσκεται η σπηλιά του Νέστορα. Σύμφωνα με το μύθο, εκεί έκρυψε ο Ερμής τα ζώα που έκλεψε από τον Απόλλωνα, ενώ, κατά τον Παυσανία, εδώ ήταν οι στάβλοι του βασιλιά της Πύλου.
ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΕΙΤΕ
Το ανάκτορο του Νέστορα βρίσκεται περίπου 17 χλμ. βόρεια της Πύλου, στον Ανω Εγκλιανό (Τ/27630-31.437). Είναι η ομηρική Πύλος, που ανακαλύφθηκε το 1938, ύστερα από ανασκαφές του Ελληνα αρχαιολόγου Κωνσταντίνου Κουρουνιώτη και του Αμερικανού συναδέλφου του Carl Blegen. Πρόκειται για μυκηναϊκό κτιριακό σύμπλεγμα, που χρονολογείται από τον 13ο αιώνα π.Χ. και την εποχή της ακμής της Πύλου κοσμούνταν με περίτεχνες τοιχογραφίες. Καταστράφηκε από πυρκαγιά περίπου το 1200 π.Χ. και σήμερα δύσκολα μπορεί κανείς να αντιληφθεί τη λαμπρότητα και το μεγαλείο του. Τα ευρήματα, όμως, που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο (Τ/27630-31.358), δίνουν μια πολύ καλύτερη εικόνα για την ανάπτυξη της αρχαίας Πύλου.
Το «Μονοπάτι της Φύσης» δημιουργήθηκε στη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE-NATURE. Εχει μήκος ένα χιλιόμετρο και περνάει μέσα από τα 8 σημαντικά οικοσυστήματα, που συναντιούνται στη λιμνοθάλασσα. Η αρχή του βρίσκεται στο παλιό Αντλιοστάσιο. Περιηγήσεις διοργανώνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (Τ/210-82.28.704, 210-82.27.937 και 2310-244.245, www.ornithologiki.gr).
Το Πολυλίμνιο, μια όμορφη περιοχή, που είναι αναπάντεχα γεμάτη με δροσερά τρεχούμενα νερά, μικρές λίμνες και καταρράκτες, όπου μπορείτε και να κολυμπήσετε, θα το βρείτε περίπου 20 χλμ. από την Πύλο, στο δρόμο που οδηγεί στην Καλαμάτα, κοντά στο χωριό Χαραυγή. Το μονοπάτι με τα ξύλινα γεφυράκια θα σας οδηγήσει σε έναν άλλο κόσμο. Αν βρεθείτε εδώ την «υψηλή περίοδο», αποφύγετε τις πολυσύχναστες ώρες.
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
H Πύλος απέχει 288 χλμ. από την Αθήνα, 215 χλμ. από την Πάτρα και 51 χλμ. από την Καλαμάτα. Στην Πύλο θα φτάσετε οδικώς, κατά κύριο λόγο μέσω Τρίπολης – Καλαμάτας ή μέσω Ρίου – Πύργου – Κυπαρισσίας αν έρχεστε από Θεσσαλονίκη. Από την Αθήνα, για να φτάσετε στην Πύλο, θα χρειαστείτε περίπου 3½ – 4 ώρες (μέσω Τρίπολης – Καλαμάτας). Τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ Μεσσηνίας (Τ/210-52.33.810 και 210-51.24.910, www.ktelmessinias.gr) εκτελούν καθημερινά δρομολόγια από Αθήνα προς Καλαμάτα, Πύλο – Μεθώνη και Κυπαρισσία (και αντιστρόφως). Επίσης, υπάρχει καθημερινή σύνδεση με την Καλαμάτα (ΚΤΕΛ Μεσσηνίας: Τ/27210-28.581).
ΔΙΑΜΟΝΗ
Miramare (Τ/27230-22.751, www.miramarepylos.gr). Δωμάτια με μπαλκόνι και θέα στον όρμο του Ναβαρίνου και στη Σφακτηρία. Από 58 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
Karalis (T/27230-22.960, www.facebook.com/pages/Hotel-Karalis). Ξενοδοχείο τριών αστέρων στην Πύλο. Από 70 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
12 Gods Resort (T/27230-22.179, www.12gods.biz). Ξενοδοχείο στην Πύλο με δωμάτια και studios με ιδιωτική βεράντα. Διαθέτει πισίνα, μπαρ και πολύ ωραία θέα στο Ναβαρίνο. Από 40 ευρώ το δίκλινο, πρωινό: 5 ευρώ/άτομο.
Mylos (Τ/27230-22.703, www.mylosapartments.gr). Προσεγμένα, πλήρως εξοπλισμένα δίχωρα διαμερίσματα στη Γιάλοβα. Από 80 ευρώ – πρωινό κατά παραγγελία: 10 ευρώ/άτομο.
Zoe (T/27230-22.025, www.hotelzoe.com). Ξενοδοχείο στη Γιάλοβα. Από 65 ευρώ το δίκλινο με πρωινό, 75 ευρώ το studio χωρίς πρωινό.
Navarone (Τ/27230-41.571, www.hotelnavarone.gr). Ξενοδοχείο, διαμερίσματα και μπανγκαλόου, με πισίνα και γήπεδο τένις, στο Πετροχώρι. Από 70 ευρώ το δίκλινο, με πρωινό.
Costa Navarino (Τ/27230-96.000, www.costanavarino.com). Το περίφημο υπερπολυτελές συγκρότημα στην παραλία Ρωμανού, που άνοιξε μόλις πέρυσι, με πλήθος εγκαταστάσεων, γήπεδα γκολφ κ.λπ. Από 330 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
ΦΑΓΗΤΟ
• Γρηγόρης. Εστιατόριο στην κεντρική πλατεία της Πύλου. Για ψητά (ιδίως χοιρινό και κοτόπουλο), αλλά και για πιάτα της ώρας.
• 1930 (Τ/22730-22.032). Εστιατόριο στην Πύλο, που φημίζεται για το κουνέλι στιφάδο και την τυροχτυπητή.
Διεθνές. Ψαροταβέρνα στο λιμάνι της Πύλου, με μεγάλη ποικιλία σε φρέσκο ψάρι.
• Εν Πλω. Ουζερί στην πλαζ της Πύλου με νόστιμους μεζέδες. Δοκιμάστε ψητές σαρδέλες, γεμιστές με μυρωδικά.
• Σπιτικό (Τ/27230-22.138). Ταβέρνα στη Γιάλοβα, για ψάρια και μαγειρευτά.
• Ηλιοβασίλεμα (Τ/27230-41.558). Ταβέρνα στον Ρωμανό για ψητά και μαγειρευτά.
