Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Παρακράτηση δόσεων δανείου από σύνταξη αποβιώσαντος
Παρακράτηση από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για την εξυπηρέτηση των δανείων που έχει χορηγήσει, τις τοκοχρεωλυτικές δόσεις από τις συνταξιοδοτικές παροχές που λαμβάνουν τα τέκνα του αποβιώσαντος εν υπηρεσία δανειολήπτη, τα οποία έχουν προβεί σε αποδοχή της κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής
ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αριθμός Γνωμοδότησης 78/2017
ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
(Τμήμα Β)
Περίληψη Ερωτήματος: Εάν το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων οφείλει, σύμφωνα με τις ειδικές για τα χορηγούμενα από αυτό δάνεια διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 7 του ν. 4202/1929, να παρακρατεί, για την εξυπηρέτηση των δανείων που έχει χορηγήσει, τις τοκοχρεωλυτικές δόσεις από τις συνταξιοδοτικές παροχές που λαμβάνουν τα τέκνα του αποβιώσαντος εν υπηρεσία δανειολήπτη, τα οποία έχουν προβεί σε αποδοχή της κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής. Ειδικότερα, ερωτάται εάν, για την εξυπηρέτηση ληξιπρόθεσμων ή μη δόσεων δανείου του κληρονομούμενου, είναι νόμιμη:
1) η δέσμευση του εφάπαξ βοηθήματος, όταν αυτό απονέμεται από οποιοδήποτε ασφαλιστικό φορέα (για παράδειγμα ΜΤΠΥ, ΤΑΔΚΥ, ΤΑΥΤΕΚΩ, ΤΕΑΠΑΣΑ) σε δανειολήπτη του οποίου οι κληρονόμοι εν συνεχεία αποδέχθηκαν την κληρονομία επ’ ωφελεία απογραφής,
2) η παρακράτηση ποσού από τη σύνταξη των κληρονόμων επ’ ωφελεία απογραφής.
Ο γενικός κανόνας του ακατάσχετου και ανεκχώρητου των μισθών και συντάξεων των άρθρων 982 ΚΠολΔ και 464 ΑΚ κάμπτεται στην περίπτωση των δανείων που χορηγούνται από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, διότι οι προαναφερθείσες ειδικές διατάξεις τόσο του άρθρου 7 του ν.4202/1929, αλλά και της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του ν.δ. 3783/1957, το οποίο παραπέμπει στις διατάξεις του ν.4202/1929, όσο και του άρθρου 62 του ν. 2214/1994, προέβλεψαν ρητά τη χορήγηση δανείων από το Τ.Π. . υπό την προϋπόθεση της εκχώρησης τμήματος των αποδοχών και της σύνταξης για την εξυπηρέτησή τους.
Κατά παγία νομολογία, η σύνταξη που χορηγείται στα δικαιούχα από το νόμο πρόσωπα λόγω θανάτου του άμεσα ασφαλισμένου, δεν αποτελεί στοιχείο της κληρονομίας, αλλά είναι δικαίωμα που αποκτάται ιδίω δικαίω, ήτοι δυνάμει των εκάστοτε δημοσίου δικαίου διατάξεων περί χορηγήσεως συντάξεως στα πρόσωπα αυτά, και όχι δυνάμει των γενικών διατάξεων της κληρονομικής διαδοχής (ΣτΕ 2276/2013, ΟλΕΣ 1938/20091, ΟλΕΣ 133/2000, ΝΣΚ 219/2016). Το αυτό έχει κριθεί και για το εφάπαξ βοήθημα που χορηγείται στα δικαιούχα από το νόμο πρόσωπα στην περίπτωση αποβιώσαντος εν υπηρεσία υπαλλήλου (ΑΠ 111/1973, ΔΕφΑθ 681/2013, ΕφΑθ 4230/2015).
Από τις συνδυασμένες διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 7 του ν. 4202/1929 προκύπτει, κατ’ αρχάς, ότι, μετά τον θάνατο του δανειολήπτη υπαλλήλου, η παρακράτηση των ποσών των τοκοχρεωλυσίων νομίμως χωρεί από τις συνταξιοδοτικές παροχές που περιέρχονται στα δικαιούχα πρόσωπα, ιδίω μεν δικαίω, αλλ’ έλκοντα το δικαίωμα επί των παροχών αυτών εκ της ασφαλιστικής σχέσεως του θανόντος υπαλλήλου, χωρίς να απαιτείται όπως τα δικαιούμενα των παροχών αυτών πρόσωπα έχουν αποκτήσει και την ιδιότητα του κληρονόμου. Επομένως, το δικαίωμα του Ταμείου για την παρακράτηση των τοκοχρεωλυτικών δόσεων του δανείου δεν αναιρείται σε περίπτωση αποποίησης της κληρονομίας ή της αποδοχής της με το ευεργέτημα της απογραφής, διότι το δικαίωμα των ως άνω προσώπων επί των παροχών υπόκειται σε άσκηση ή μη, αναγομένη στη βούληση του ενδιαφερομένου, και όχι σε αποδοχή ή αποποίηση.
Συνεπώς, λαμβανομένου υπόψη, ότι οι ανωτέρω συνταξιοδοτικές παροχές δεν αποτελούν στοιχείο της κληρονομίας, συνάγεται αναμφισβήτητα ότι το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων νομίμως παρακρατεί τις τοκοχρεωλυτικές δόσεις των χορηγηθέντων από αυτό δανείων από τις παροχές αυτές. Εκ τούτου, όμως, δεν έπεται ότι απαλλάσσονται της υποχρέωσης καταβολής του δανείου και οι κληρονόμοι του θανόντος δανειολήπτη, κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί κληρονομικής διαδοχής και ευθύνης των κληρονόμων, συμπεριλαμβανομένων και των μετά τον θάνατο του δανειολήπτη υπαλλήλου δικαιούχων των παροχών προσώπων, εάν και εφόσον κατέστησαν κληρονόμοι του θανόντος.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Β΄) γνωμοδοτεί ως εξής: Σε περίπτωση θανάτου εν υπηρεσία δανειολήπτη του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, το Ταμείο, για την εξυπηρέτηση ληξιπρόθεσμων ή μη δόσεων του ληφθέντος δανείου, νομίμως προβαίνει τόσο στη δέσμευση του εφάπαξ βοηθήματος, (από οποιονδήποτε ασφαλιστικό φορέα και αν απονέμεται αυτό), όσο και σε παρακράτηση από τη σύνταξη που λαμβάνουν τα τέκνα του, ουδεμία δε έννομη επιρροή ασκεί τυχόν εκ μέρους των τέκνων αποποίηση ή αποδοχή της κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής.
Δείτε το πλήρες κείμενο της ως άνω γνωμοδότησης ΝΣΚ 78/2017
