Τα μέτρα που εξήγγειλε ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ

Ανάλυση μέτρων

Γενικές παρεμβάσεις:

1. Μειώνονται κατά 2% οι συντελεστές της κλίμακας από τα 10.000 έως και τα 40.000 ευρώ:
• Για τα 10.000 έως 20.000 ευρώ από 22% σε 20%
• Για τα 20.000 έως τα 30.000 ευρώ από 28% σε 26%
• Για τα 30.000 έως τα 40.000 ευρώ από 36% σε 34%

2. Εισάγεται ενδιάμεσος συντελεστής από τα 40.000 έως τα 60.000 ευρώ 39%, ενώ ο συντελεστής 44% θα ισχύει για εισοδήματα άνω των 60.000 ευρώ.
Επιπλέον παρεμβάσεις για οικογένειες με παιδιά:

3. Ο συντελεστής από τα 10.000 έως τα 20.000 που πλέον θα ανέρχεται σε 20% για φορολογούμενους χωρίς τέκνα, μειώνεται περεταίρω αναλόγως του αριθμού των τέκνων και ακόμη περισσότερο για τους τρίτεκνους σε:
• 18% για φορολογούμενους με 1 εξαρτώμενο τέκνο
• 16% για φορολογούμενους με 2 εξαρτώμενα τέκνα
• 9% για φορολογούμενους με τρία εξαρτώμενα τέκνα

4. Οι συντελεστές από 0 έως 20.000 ευρώ μηδενίζονται για φορολογούμενους με τέσσερα ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα.

5. Ο συντελεστής από 20.000 έως 30.000 ευρώ που πλέον θα ανέρχεται σε 26% για φορολογούμενους χωρίς τέκνα, μειώνεται επίσης κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε τέκνο:
• 24% για φορολογούμενους με 1 εξαρτώμενο τέκνο
• 22% για φορολογούμενους με 2 εξαρτώμενα τέκνα
• 20% για φορολογούμενους με τρία εξαρτώμενα τέκνα
• 18% για φορολογούμενους με τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα
• 16% για φορολογούμενους με πέντε εξαρτώμενα τέκνα κτλ.

Επιπλέον παρεμβάσεις για νέους:

6. Για τους νέους έως 25 ετών oι συντελεστές από 0 έως 20.000 ευρώ μηδενίζονται.

7. Για τους νέους 26 έως 30 ετών ο συντελεστής από τα 10.000 έως τα 20.000 θα ανέρχεται σε 9%.

Οι ανωτέρω παρεμβάσεις θα εφαρμοστούν από το φορολογικό έτος 2026 και (α) οι μισθωτοί και συνταξιούχοι θα δουν την ωφέλεια από την μισθοδοσία του Ιανουαρίου 2026 με την αύξηση στις μηνιαίες καθαρές απολαβές τους καθώς ο φόρος παρακρατείται, (β) οι ατομικές επιχειρήσεις και οι αγρότες θα δουν την ωφέλεια με την υποβολή των δηλώσεων του φορολογικού έτους 2026 κατά τον Μάρτιο του 2027. Συνολικά ωφελούνται περίπου 4 εκατ. φορολογούμενοι που σήμερα υπόκεινται με βάση τα εισοδήματά τους σε φόρο εισοδήματος.

Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 1,2 δισ. ευρώ το 2026, 1,6 δισ. ευρώ το 2027 και 1,53 δισ. ευρώ για τα έτη 2028 και επόμενα.

Πίνακας 1: Νέοι συντελεστές φορολογίας εισοδήματος

Πίνακας 2: Αριθμός φορολογούμενων με εισοδήματα μισθών, συντάξεων και ατομικών επιχειρήσεων ανά αριθμό τέκνων και κλίμακα εισοδήματος

Πίνακας 3α: Αναλυτικός πίνακας μείωσης φόρου ανά 1.000 ευρώ εισοδήματος (άνω των 30 ετών)

Πίνακας 3β: Αναλυτικός πίνακας ποσοστιαίας μείωσης φόρου και τελικού φόρου ανά 1.000 ευρώ εισοδήματος (άνω των 30 ετών)

Πίνακας 3γ: Αναλυτικός πίνακας μείωσης φόρου ανά 1.000 ευρώ εισοδήματος για νέους έως 30 ετών

Πίνακας 4: Διαμόρφωση αφορολογήτου ορίου βάση των νέων συντελεστών

Πίνακας 5: Παραδείγματα

Ενδεικτικά παραδείγματα

• Ένας νέος 25 ετών που εργάζεται στο χώρο της εστίασης και λαμβάνει καθαρές μηνιαίες αποδοχές 1250 ευρώ το μήνα, θα έχει μείωση φόρου 2.480 ευρώ, που ισοδυναμεί με σχεδόν 2 μισθούς.
• Ένας πολύτεκνος, με μηνιαίο καθαρό μισθό 1.800 ευρώ, θα έχει μείωση φόρου 4.100 ευρώ, που ισοδυναμεί με σχεδόν 2,3 μισθούς.
• Ένας νέος ελεύθερος επαγγελματίας 30 ετών, χωρίς τέκνα, που έχει ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 20.000 θα έχει μείωση φόρου 1.300 ευρώ, δηλαδή σχεδόν ένα καθαρό μισθό.
• Ένας μισθωτός με 2 τέκνα και ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 30.000 ευρώ (1.776 ευρώ καθαρά), θα έχει μείωση φόρου 1.200 ευρώ, που ισοδυναμεί με τα δύο τρίτα ενός καθαρού μισθού.
• Ένας τρίτεκνος, με καθαρό μισθό 1291 ευρώ, θα έχει μείωση φόρου 1.300 ευρώ, δηλαδή περίπου ένα μισθό.
• Ένα στέλεχος επιχείρησης, χωρίς τέκνα, με φορολογητέο εισόδημα 50.000 ευρώ και καθαρό εισόδημα 2.580 ευρώ, θα έχει μείωση φόρου 1.100 ευρώ.

Β. Αυξήσεις αποδοχών συνταξιούχων

B.1 Μέτρα που έχουν εφαρμοστεί έως σήμερα

• Αύξηση των συντάξεων βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού κατά 7,75% το 2023, 3,0% το 2024 και 2,4% το 2025. Σωρευτική αύξηση 2023-2025 13,6%, με συνολικό ετήσιο κόστος 1,9 δισ. ευρώ.
• Κατάργηση της μείωσης του 30% επί των συντάξεων των απασχολούμενων συνταξιούχων από το 2024.
• Αναπροσαρμογή των ορίων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) ετησίως, έτσι ώστε να αυξάνεται ετησίως το κατώφλι κάθε κλιμακίου ανάλογα με το ετήσιο ποσοστό αύξησης των συντάξεων από το 2025, έτσι ώστε και οι συνταξιούχοι που υπόκεινται σε ΕΑΣ να λαμβάνουν ετησίως το πλήρες ποσό της αύξησης.
• Επέκταση απαλλαγής φαρμακευτικής δαπάνης στους χαμηλοσυνταξιούχους από το 2025.
• Κοινωνική ενίσχυση ύψους 250 ευρώ κάθε Νοέμβριο σε συνταξιούχους άνω των 65 ετών με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 14.000 ευρώ για άγαμους και έως 26.000 ευρώ για έγγαμους/ΜΣΣ, καθώς και των ανασφάλιστων υπερήλικων και όλων των ατόμων με αναπηρία, με ετήσιο κόστος 360 εκατ. ευρώ.

B2. Νέα μέτρα για τους συνταξιούχους

Πέρα από την ωφέλεια που θα δουν οι συνταξιούχοι από τον Ιανουάριο του 2026 με την αναμόρφωση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος και την ενίσχυση των 250 ευρώ κάθε Νοέμβριο, από τον Ιανουάριο του 2026, εφαρμόζονται αυξήσεις με δημοσιονομικό κόστος 542 εκατ. ευρώ:

• Αυξάνονται περεταίρω οι συντάξεις βάση πληθωρισμού και ΑΕΠ. Με τις παρούσες μακροοικονομικές προβλέψεις η αύξηση υπολογίζεται με τα σημερινά δεδομένα σε 2,35% και το δημοσιονομικό κόστος σε 467 εκατ. ευρώ.
• Στις περιπτώσεις συνταξιούχων που εργάζονται ο υπολογισμός της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων θα γίνεται χωρίς να προσμετράται η προσαύξηση της σύνταξης λόγω της εργασίας του συνταξιούχου.
• Από τον Ιανουάριο του 2026 και σε μόνιμη βάση όλοι οι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν αύξηση βάση πληθωρισμού και ΑΕΠ καθώς δεν θα συμψηφίζεται το 50% της προσωπικής διαφοράς με την αύξηση της σύνταξης, ενώ από τον Ιανουάριο του 2027 καταργείται πλήρως ο συμψηφισμός της προσωπικής διαφοράς με την αύξηση της σύνταξης. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 75 εκατ. ευρώ για το 2026, αυξανόμενο κατά επιπλέον 135 εκατ. ευρώ το 2027, 113 εκατ. ευρώ το 2028, 106 εκατ. ευρώ το 2029 κτλ. Άμεσα ωφελούμενοι είναι περίπου 671.000 συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά.
Ενδεικτικά παραδείγματα
• Συνταξιούχος με 10.000 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και μηνιαίο καθαρό εισόδημα 823 ευρώ θα λάβει 214 ευρώ καθαρά από την αύξηση βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού και 250 ευρώ από την ενίσχυση του Νοεμβρίου, σύνολο 464 ευρώ καθαρά. Αν υπόκειται σε προσωπική διαφορά θα λάβει 357 ευρώ καθαρά.
• Συνταξιούχος με 14.000 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και μηνιαίο καθαρό εισόδημα 1080 ευρώ θα λάβει 263 ευρώ καθαρά από την αύξηση βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού, 250 ευρώ από την ενίσχυση του Νοεμβρίου και 80 ευρώ μείωση φόρου εισοδήματος, σύνολο 593 ευρώ καθαρά. Αν υπόκειται σε προσωπική διαφορά θα λάβει 462 ευρώ καθαρά.
• Συνταξιούχος με 20.000 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και μηνιαίο καθαρό εισόδημα 1460 ευρώ θα λάβει 376 ευρώ καθαρά από την αύξηση βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού και 200 ευρώ μείωση φόρου εισοδήματος, σύνολο 576 ευρώ καθαρά. Αν υπόκειται σε προσωπική διαφορά θα λάβει 388 ευρώ καθαρά.
• Συνταξιούχος με 24.000 ευρώ φορολογητέο εισόδημα και μηνιαίο καθαρό εισόδημα 1693 ευρώ θα λάβει 417 ευρώ καθαρά από την αύξηση βάση ΑΕΠ και πληθωρισμού και 280 ευρώ μείωση φόρου εισοδήματος, σύνολο 697 ευρώ καθαρά. Αν υπόκειται σε προσωπική διαφορά θα λάβει 489 ευρώ καθαρά.

Κατανομή συνταξιούχων με προσωπική διαφορά ανά ποσό σύνταξης και ποσό προσωπικής διαφοράς

Γ. Αυξήσεις αποδοχών δημοσίων υπαλλήλων

Γ.1 Μέτρα που έχουν εφαρμοστεί την περίοδο 2023-2025

Η παρούσα Κυβέρνηση είναι αυτή που αύξησε για πρώτη φορά τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων μετά από 14 χρόνια. Από το 2023 έως σήμερα έχουν εφαρμοστεί 22 αυξήσεις, τόσο οριζόντιες όσο και σε επιμέρους κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων. Συνολικά οι 22 προεμβάσεις που έχουν υλοποιηθεί από το 2023 έως το 2025 έχουν μόνιμο ετήσιο δημοσιονομικό κόστος περίπου 2 δισ. ευρώ (2,2 δισ. ευρώ με εργοδοτικές εισφορές).

Έτος 2023

1. Αναμόρφωση του μισθολογίου των ιατρών του ΕΣΥ το 2023 με μεσοσταθμική αύξηση 10% και ετήσιο κόστος 65 εκατ. ευρώ.
2. Κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης εισοδήματος και στον δημόσιο τομέα από το 2023 με ετήσιο κόστος 202 εκατ. ευρώ.
3. Διευθέτηση από το 2023 μισθολογικών θεμάτων των ενόπλων δυνάμεων όπως η (α) Μισθολογική εξέλιξη Εθελοντών Μακράς Διάρκειας και Οπλιτών Βραχείας Ανακατάταξης (8,5 εκατ), (β) Επέκταση της Μάχιμης 5ετίας ενστόλων και σε λοιπές κατηγορίες προσωπικού, (γ) έκδοση της απόφασης για καταβολή της ειδικής αποζημίωσης για τη νυκτερινή απασχόληση των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων (25 εκατ), (δ) θεσπίζεται ειδική πρόσθετη αμοιβή για πληρώματα πολεμικών πλοίων που βρίσκονται σε αποστολή (25 εκατ), με συνολικό κόστος 59 εκατ. ευρώ.
4. Κατάργηση της εισφοράς 1% υπέρ Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων από το 2023 με κόστος 80 εκατ. ευρώ.

Έτος 2024

5. Αύξηση από 1/1/2024 οριζοντίως των αποδοχών κατά 70 ευρώ με κόστος 558 εκατ. ευρώ (674 εκατ. ευρώ με εργοδοτικές εισφορές).
6. Αύξηση από 1/1/2024 της οικογενειακής παροχής στο δημόσιο κατά 20 έως 50 ευρώ με κόστος 155 εκατ. ευρώ (187 εκατ. ευρώ με εργοδοτικές εισφορές).
7. Αύξηση από 1/1/2024 των επιδομάτων θέσης ευθύνης κατά 30% με κόστος 52 εκατ. ευρώ (62 εκατ. ευρώ με εργοδοτικές εισφορές).
8. Αύξηση από 1/1/2024 κατά 30% του επιδόματος παραμεθορίου με κόστος 8 εκατ. ευρώ (9 εκατ. ευρώ με εργοδοτικές εισφορές).
9. Αύξηση από 1/1/2024 κατά 15 ευρώ του επιδόματος ιδιαιτέρων συνθηκών εργασίας των ενστόλων που είναι έγγαμοι ή έχουν παιδιά, με κόστος 20 εκατ. ευρώ (24 εκατ. ευρώ με εργοδοτικές εισφορές).
10. Αναμόρφωση μισθολογίου μελών ΔΕΠ, αναδρομικά από 07/10/2022, με μεσοσταθμική αύξηση 10%, με ετήσιο κόστος 41 εκατ. ευρώ (49 εκατ. ευρώ με εργοδοτικές εισφορές).
11. Σημαντική αύξηση από 1/1/2024, των αποζημιώσεων μετακίνησης και διανυκτέρευσης με ετήσιο κόστος 43 εκατ. ευρώ.
12. Αύξηση του αντισταθμιστικού επιδόματος και της πάγιας αντιμισθίας δικαστικών, με ετήσιο κόστος 15 εκατ. ευρώ.
13. Αύξηση από 1/1/2024 της αποζημίωσης των εφημεριών του ΕΣΥ κατά 20%, με ετήσιο κόστος 45 εκατ. ευρώ.
14. Επιπλέον αύξηση από το 2024 της ειδικής αποζημίωσης για τα πληρώματα των πολεμικών πλοίων και το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων που βρίσκεται σε ειδική αποστολή, με ετήσιο κόστος 15 εκατ. ευρώ.
15. Αύξηση από τον Οκτώβριο του 2024 του κινήτρου προσέλκυσης ιατρών σε προβληματικές και άγονες περιοχές, με ετήσιο κόστος 16 εκατ. ευρώ.

Έτος 2025

16. Αυτοτελής φορολόγηση της αποζημίωσης των εφημεριών των ιατρών του ΕΣΥ, με κόστος 40 εκατ. ευρώ.
17. Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1 μονάδα και στο δημόσιο από 1/1/2025. Από τα 448 εκατ. ευρώ του κόστους της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών, τα 83 εκατ. ευρώ αφορούν το δημόσιο τομέα.
18. Μη συμψηφισμός της προσωπικής διαφοράς δημοσίων υπαλλήλων κατά τη μισθολογική τους εξέλιξη εφόσον αυτή ανέρχεται έως 300 ευρώ και μερικός συμψηφισμός για υψηλότερες προσωπικές διαφορές. Αφορά περίπου 40.000 δημοσίους υπαλλήλους με ετήσιο κόστος 12 εκατ. ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 5 εκατ. ευρώ ετησίως.
19. Θεσμοθέτηση κινήτρου επίτευξης στόχων στο δημόσιο, με ετήσιο κόστος 40 εκατ. ευρώ.
20. Αύξηση της νυχτερινής αποζημίωσης των ενστόλων από 1/1/2025, με ετήσιο κόστος 25 εκατ. ευρώ.
21. Από 1η Ιουλίου ενισχύονται περαιτέρω τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας με το επίδομα ιδιαίτερων συνθηκών εργασίας και επικινδυνότητας, λαμβάνοντας ενίσχυση 100 ευρώ μηνιαίως, με εκτιμώμενο συνολικό κόστος 111 εκατ. ευρώ για το 2025 και 222 εκατ. ευρώ για το 2026 (187 εκατ. ευρώ χωρίς εργοδοτικές εισφορές).
22. Θεσμοθετήθηκε κανόνας ετήσιας αυξήσεως οριζοντίως των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, αναλόγως της αύξησης του κατώτατου μισθού. Το δημοσιονομικό κόστος για το έτος 2025 με αύξηση ύψους 30 ευρώ μηνιαίως του μισθού από τον Απρίλιο ανέρχεται σε 215 εκατ. ευρώ (179 εκατ. ευρώ χωρίς εργοδοτικές εισφορές).

Γ.2 Νέα μέτρα για τους δημοσίους υπαλλήλους

Πέρα από τη σημαντική ωφέλεια που θα έχουν οι δημόσιοι υπάλληλοι από τον Ιανουάριο του 2026 με την αναμόρφωση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος, εφαρμόζονται επιπλέον μέτρα ύψους περίπου 600 εκατ. ευρώ που περιλαμβάνουν:
• Αύξηση μισθών στο σύνολο του δημοσίου τον Απρίλιο του 2026, αναλόγως της αύξησης του κατώτατου μισθού. Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα αποφασιστεί με τη διαδικασία που προβλέπεται κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε περίπου 358 εκατ. ευρώ.
• Αναμόρφωση μισθολογίου ενόπλων δυνάμεων με αυξήσεις από τον Οκτώβριο του 2025. Το ετήσιο κόστος εκτιμάται σε 153 εκατ. ευρώ, ωστόσο εκτιμάται ότι έχουν εξοικονομηθεί σε ετήσια βάση περίπου 77 εκατ. ευρώ από την αναμόρφωση της δομής των ενόπλων δυνάμεων. Αφορά περίπου 75.500 στελέχη των ενόπλων δυνάμεων.
• Αναμόρφωση μισθολογίου αστυνομίας, πυροσβεστικής και λιμενικού με αυξήσεις από τον Οκτώβριο του 2025. Το ετήσιο κόστος εκτιμάται σε 120 εκατ. ευρώ, και αφορά περίπου 76.000 στελέχη των σωμάτων ασφαλείας.
• Αυξάνεται η αποζημίωση αλλοδαπής υπηρεσίας και το επίδομα ειδικών καθηκόντων για το προσωπικό του Υπουργείου Εξωτερικών, καθώς και οι αποζημιώσεις για τα δίδακτρα τέκνων με ετήσιο κόστος περίπου 30 εκατ. ευρώ.
• Αναγνωρίζεται μισθολογικά, κατ’ αναλογία του μεταπτυχιακού, με προώθηση κατά δύο μισθολογικά κλιμάκια, το δίπλωμα του Πολυτεχνείου και λοιπών Πανεπιστημίων με πενταετή κύκλο σπουδών. Εκτιμάται ότι ωφελούμενοι θα είναι περίπου 5.000 δημόσιοι υπάλληλοι με ετήσιο κόστος 7 εκατ. ευρώ.
• Θεσπίζεται αφορολόγητο για το επίδομα βιβλιοθήκης μελών ΔΕΠ και ερευνητών, με ετήσιο κόστος περί τα 6 εκατ. ευρώ.

Δ. Παρεμβάσεις για το στεγαστικό πρόβλημα

Δ.1 Μέτρα που έχουν εφαρμοστεί

Ήδη κατά τα προηγούμενα έτη εφαρμόστηκε σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος. Ενδεικτικά αναφέρονται:
1. Μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 34% μεσοσταθμικά για τα φυσικά πρόσωπα. Κόστος 860 εκατ. ευρώ κατ’έτος.
2. Κατάργηση του φόρου γονικών παροχών-δωρεών για συγγενείς πρώτου βαθμού, για δωρεές-παροχές έως 800.000 ευρώ, από 1η Οκτωβρίου 2021.
3. Αναστολή ΦΠΑ στις νέες οικοδομές τα 6 τελευταία έτη 2020-2025. Δημοσιονομικό κόστος: 18 εκατ. ευρώ κατ’έτος.
4. Πρόγραμμα ΣΠΙΤΙ μου με παροχή χαμηλότοκου στεγαστικού δανείου για νέους ή ζευγάρια 25-39 ετών για την αγορά πρώτης κατοικίας με συνολικό προϋπολογισμό 750 εκατ. ευρώ από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ).
5. Πρόγραμμα «Εξοικονομώ – Ανακαινίζω για νέους», με προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ (200 εκατ. από Ταμείο Ανάκαμψης και 100 εκατ. από Εθνικούς πόρους). Το σκέλος «Εξοικονομώ» συνίσταται στην παροχή κινήτρων για παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό κτηριακό τομέα και το σκέλος «Ανακαινίζω» συνίσταται στην παροχή κινήτρων για παρεμβάσεις αισθητικής, λειτουργικής ανακαίνισης και αναβάθμισης των κατοικιών, ως συμπληρωματικές των παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας.
6. Πρόγραμμα στεγαστικής συνδρομής Κάλυψη μέσω της ΔΥΠΑ, με το οποίο αξιοποιούνται ιδιωτικές κατοικίες που είχαν διατεθεί για στέγαση αιτούντων διεθνή προστασία στο πλαίσιο του προγράμματος «ESTIA II» για τη στέγαση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
7. Από 1/1/2024 εφαρμόστηκε μεγαλύτερη μείωση φόρου για δαπάνες αναβάθμισης κτιρίων (αύξηση από το 40% στο 100%) όπου λαμβάνονται και υπόψη οι δαπάνες αγοράς αγαθών. Οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για την αγορά αγαθών και τη λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων, τα οποία δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν εντάσσονται σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτιρίων, μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε (5) ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε φορολογικό έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις δεκαέξι χιλιάδες (16.000) ευρώ.
8. Πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» για Κενά Σπίτια: Με σκοπό την αύξηση των αξιοποιήσιμων κατοικιών επιδοτείται έως 40% του κόστος της ανακαίνισης και έως 10.000 ευρώ για κενές κατοικίες που θα μισθωθούν σε μακροχρόνια μίσθωση με προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ.
9. Από 1/1/2024 με στόχο τη ρύθμιση της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων και την αντιμετώπιση των δευτερογενών αρνητικών επιπτώσεων στην τιμές των ενοικίων, επιβάλλεται ΦΠΑ 13% και τέλος παρεπιδημούντων στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων (τύπου airbnb) στα νομικά πρόσωπα και στα φυσικά πρόσωπα με τρία ή περισσότερα εκμισθωμένα διαμερίσματα, τα οποία πλέον πρέπει να ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, ενώ αυστηροποιήθηκε ο ορισμός της βραχυχρόνιας μίσθωσης.
10. Αυστηροποιήθηκαν περεταίρω τα κριτήρια για τη χορήγηση Golden Visa από τον Σεπτέμβριο του 2024. Τα όρια αυξήθηκαν στις 800.000 ευρώ από 500.000 ευρώ στην Αττική, την Θεσσαλονίκη, την Μύκονο, την Σαντορίνη και τα νησιά με πληθυσμό άνω των 3.100 κατοίκων, ενώ εισήχθη και πλαφόν στο εμβαδό, αφού πλέον για να πάρει κάποιος την Golden Visa θα πρέπει το εμβαδόν του ακινήτου να είναι τουλάχιστον 120 τ.μ. και αφορά ένα μοναδικό ακίνητο. Επιπλέον, στις υπόλοιπες περιοχές, από 250.000 ευρώ το όριο αυξήθηκε στα 400.000 ευρώ.
Πέρα από τα ανωτέρω μέτρα εφαρμόστηκαν το 2025 τα ακόλουθα νέα μέτρα:
11. Δημιουργήθηκε νέο πρόγραμμα ΣΠΙΤΙ μου ΙΙ, με συνολικό προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1 δισ. ευρώ χρηματοδοτείται από το δανειακό σκέλος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και 1 δισ. ευρώ από τις τράπεζες. Το επιτόκια είναι μειωμένο κατά 50% από το τρέχον εμπορικό, καθώς το ποσό που χρηματοδοτείται από το ΤΑΑ είναι άτοκο. Τα ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια διευρύνονται σε σχέση με το πρώτο πρόγραμμα ΣΠΙΤΙ μου. Το πρόγραμμα καλύπτει φυσικά πρόσωπα και ζευγάρια από 25 έως 50 ετών, με εισόδημα από 10.000 έως 20.000 ευρώ για τον άγαμο, που αυξάνεται σε 28.000 ευρώ για το ζευγάρι πλέον 4.000 ευρώ για κάθε τέκνο. Το πρόγραμμα αναμένεται να καλύψει περισσότερες από 15.000 οικογένειες. Επιπλέον, εφαρμόζεται επιπρόσθετο πρόγραμμα «Αναβαθμίζω το ΣΠΙΤΙ μου» μέσω του δανειακού σκέλους του ΤΑΑ για ενεργειακή αναβάθμιση παλιών κατοικιών με μηδενικό επιτόκιο.
12. Όποιος ιδιοκτήτης μετατρέψει από 08/09/2024 και έως 31/12/2025 κενό ακίνητο (που παραμένει κλειστό για τουλάχιστον 3 έτη) ή ακίνητο που βρίσκεται σε βραχυχρόνια μίσθωση, σε μακροχρόνια μίσθωση, έχει απαλλαγή φόρου εισοδήματος για το εν λόγω ενοίκιο για 3 έτη. Αφορά ακίνητα έως 120 τ.μ.
13. Στο κέντρο της Αθήνας και συγκεκριμένα στο 1ο, 2ο και 3ο δημοτικό διαμέρισμα, που το ποσοστό των διαμερισμάτων που διατίθενται σε βραχυχρόνια μίσθωση είναι ιδιαίτερα υψηλό, δεν επιτρέπεται νέα βραχυχρόνια μίσθωση για ένα έτος με δυνατότητα παράτασης. Συγκεκριμένα από 1/1/2025 και έως το τέλος του έτους δεν επιτρέπεται η εγγραφή νέου ακινήτου στο μητρώο βραχυχρόνιας μίσθωσης της ΑΑΔΕ σε αυτές τις περιοχές.
14. Αυξήθηκε το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση για βραχυχρόνιες μισθώσεις από 0,5 έως 1,5 ευρώ τη διανυκτέρευση σε 2 ευρώ τους χειμερινούς μήνες και 8 ευρώ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
15. Διπλασιάστηκε η μέγιστη επιδότηση του προγράμματος Ανακαινίζω-Νοικιάζω από τα 4.000 στα 8.100 ευρώ: Από 40% επιδότηση δαπανών ύψους έως 10.000 ευρώ, αυξήθηκε η επιδότηση σε 60% δαπανών ύψους έως 13.500 ευρώ.

Νέα μέτρα:

• Από τον Νοέμβριο του 2025 και κάθε έτος επιστρέφεται ετησίως ένα ενοίκιο κύριας και φοιτητικής κατοικίας για το 80% των ενοικιαστών με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια (το μέτρο έχει ήδη θεσμοθετηθεί). Ετήσιο κόστος 230 εκατ. ευρώ.
• Επεκτείνεται και για το 2026 η απαλλαγή φόρου εισοδήματος για 3 έτη για κενές κατοικίες (που παραμένουν κλειστές τουλάχιστον 3 έτη) που θα μισθωθούν σε μακροχρόνια μίσθωση έως τέλος του 2026. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 13 εκατ. ευρώ για το 2026 και 22 εκατ. ευρώ για το 2027.
• Επεκτείνεται για μια ακόμη μια χρονιά, δηλαδή μέχρι το τέλος του 2026, η αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές, με σκοπό την αύξηση των κατοικιών προς διάθεση με ετήσιο κόστος 18 εκατ. ευρώ.
• Παρατείνεται η ισχύς της μείωσης του φόρου εισοδήματος για δαπάνες αναβάθμισης κτιρίων για τα έτη 2025 και 2026 (το μέτρο έχει ήδη θεσμοθετηθεί). Εκτιμώμενο ετήσιο κόστος 5 εκατ. ευρώ.
• Επεκτείνεται και για το 2026 ο περιορισμός λειτουργίας νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα τρία δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας.
• Κοινωνική αντιπαροχή: Στόχος του νέου θεσμικού πλαισίου είναι η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου μέσω κινήτρων που κινητοποιούν την ιδιωτική πρωτοβουλία (π.χ. απόκτηση ποσοστού κυριότητας στο ακίνητο) για την κατασκευή σύγχρονων κατοικιών για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των πολιτών. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται αφενός η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας με την δημιουργία κοινωνικών κατοικιών και αφετέρου η εξασφάλιση κοινωνικής μίσθωσης με δυνατότητα εξαγοράς σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες.
• Από το 2026 μειώνεται κατά 50% και από το 2027 καταργείται ο ΕΝΦΙΑ για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους. Το μέτρο αναμένεται να ενδυναμώσει την παρουσία των κατοίκων στις εν λόγω περιοχές. Σημειώνεται ότι η αποκέντρωση συνδέεται άμεσα με το στεγαστικό πρόβλημα.
• Από το φορολογικό έτος 2026 θεσπίζεται ενδιάμεσος συντελεστής 25% για εισόδημα από ενοίκια από 12.000 έως 24.000 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα έως τα 12.000 εφαρμόζεται συντελεστής 15% και στη συνέχεια αυξάνεται σε 35%. Άμεσα ωφελούμενοι εκτιμώνται σε 161.587 ιδιοκτήτες ακινήτων, ωστόσο αυτό το μέτρο αναμένεται να λειτουργήσει θετικά για τη φορολογική συμμόρφωση και τη συγκράτηση των τιμών των ενοικίων. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 90 εκατ. ευρώ ετησίως που θα επιβαρύνει τα έτη 2027 και επόμενα.

Φορολογικοί συντελεστές εισοδήματος από ακίνητη περιουσία

Μείωση φόρου εισοδήματος από ακίνητα

Εισοδήματα και βεβαίωση φόρου από ακίνητα

Ε. Αναμόρφωση τεκμηρίων διαβίωσης

Ως τεκμήριο διαβίωσης ορίζεται το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα που απαιτείται για τη συντήρηση των περιουσιακών στοιχείων κινητών και ακινήτων καθώς και του ελάχιστου κόστους ετήσιας διαβίωσης. Με την εν λόγω μεταρρύθμιση τροποποιούνται και μειώνονται τα τεκμήρια για (α) τις κατοικίες, (β) τα αυτοκίνητα και (γ) τα σκάφη. Επιπλέον θα εξαιρούνται από την ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη των 3.000 ευρώ τα εξαρτώμενα τέκνα που έχουν ίδιο εισόδημα. Το ετήσιο δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 40 εκατ. ευρώ και ωφελούμενοι είναι περίπου 477.000 φορολογούμενοι με προστιθέμενη διαφορά φόρου εξαιτίας των τεκμηρίων διαβίωσης.

Ε1. Κατοικίες

Eτήσια αντικειμενική δαπάνη, με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας

Σήμερα τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται, προκειμένου για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, σύμφωνα με τον αντικειμενικό προσδιορισμό των ακινήτων, από 2.800 ευρώ έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό σαράντα τοις εκατό (40%) και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τετραγωνικό μέτρο, κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%).

Μειώνονται οι ανωτέρω συντελεστές σε 30% και 58% αντίστοιχα έτσι ώστε σε αυτές τις περιοχές η αντικειμενική δαπάνη να μειωθεί κατά 35%:

• Για μονοκατοικίες, οι αντικειμενικές δαπάνες προσαυξάνονται κατά ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) όπως ισχύει σήμερα, επί των νέων όμως αντικειμενικών δαπανών.
• Για δευτερεύουσα κατοικία παραμένει ως έχει η έκπτωση 50% επί των νέων όμως αντικειμενικών δαπανών.

Ε2. Αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης

Σήμερα τα αυτοκίνητα υπόκεινται σε αντικειμενικές δαπάνες βάση των κυβικών εκατοστών αποκλειστικά. Επίσης υπάρχει μείωση του ποσού ανάλογα με την παλαιότητα 30% για αυτοκίνητα 5-10 ετών και 50% για αυτοκίνητα άνω των 10 ετών. Ωστόσο το κόστος συντήρησης δεν είναι υψηλότερο για τα νεότερα αυτοκίνητα έναντι των παλαιότερων, ενώ η παρούσα κατάσταση λειτουργεί αποτρεπτικά για την αγορά νεότερου αυτοκινήτου κάτω της δεκαετίας.

Μεταρρύθμιση: Για αυτοκίνητα που έχουν ταξινομηθεί μετά τις 1/11/2010, οι αντικειμενικές δαπάνες θα προσδιορίζονται βάση Co2 (κατ’αναλογία με τα τέλη κυκλοφορίας), με σημαντική μείωση των αντικειμενικών δαπανών, προσομοιάζοντας το ύψος των αντικειμενικών δαπανών που έχουν σήμερα τα αυτοκίνητα άνω των δέκα ετών.

Κλίμακα σήμερα

Νέα κλίμακα για οχήματα που έχουν ταξινομηθεί από 1/11/2010 βάση Co2:

Ηλεκτρικά οχήματα:

Παραδείγματα:

Ε3. Σκάφη Αναψυχής

Για τα σκάφη σήμερα η τεκμαρτή δαπάνη από κάθε σκάφος μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητά του κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) έτη και μέχρι δέκα (10) έτη από το έτος που νηολογήθηκε για πρώτη φορά και τριάντα τοις εκατό (30%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (10) έτη.

Μειώνεται κατά 30% η τεκμαρτή δαπάνη και για τα νεότερα σκάφη, καθώς οι δαπάνες συντήρησης δεν είναι υψηλότερες στα νεότερα, αλλά και με σκοπό την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης.

Διατηρείται η πρόβλεψη ότι τα ποσά της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) προκειμένου για ιστιοφόρα σκάφη. Κατά το ίδιο ποσοστό μειώνονται και για πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευασθεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτυ», που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση.

ΣΤ. Κατάργηση ΕΝΦΙΑ για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους

Από το 2026 μειώνεται ο φόρος κατά 50% και από το 2027 απαλλάσσονται από τον Ε.Ν.Φ.Ι.Α. τα δικαιώματα στα ακίνητα που αφορούν κύρια κατοικία και ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα, φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας, των οποίων η κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος ευρίσκεται σε οικισμούς με πληθυσμό μικρότερο των χιλίων πεντακοσίων (1.500) κατοίκων, εξαιρουμένων των οικισμών που βρίσκονται στην Περιφέρεια Αττικής (πλην της Περιφερειακής Ενότητας Νήσων). Εξαιρούνται κατοικίες με συνολική φορολογητέα αξία άνω των 400.000 ευρώ.
Το μέτρο εκτιμάται ότι αφορά περίπου 1 εκατομμύριο δικαιώματα επί κατοικιών στις εν λόγω περιοχές της επικράτειας. Αφορά 12.720 οικισμούς (σε σύνολο 13.586 οικισμών) της χώρας τόσο στην ηπειρωτική, όσο και νησιωτική Ελλάδα και το ετήσιο κόστος της πλήρους απαλλαγής εκτιμάται σε περίπου 75 εκατ. ευρώ.

Ζ. Μείωση ΦΠΑ κατά 30% στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου με έως 20.000 κατοίκους

Από 1/1/2026 μειώνεται το ΦΠΑ κατά 30% στα νησιά της Περιφέρειας Βόρειου Αιγαίου, του Νομού Έβρου (Σαμοθράκη) και του νομού Δωδεκανήσων με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους.
Σήμερα ο μειωμένος ΦΠΑ εφαρμόζεται σε πέντε νησιά του Αιγαίου (Χίος, Λέρος, Σάμος, Λέσβος, Κως) τα οποία διατηρούν χώρους υποδοχής για προσφυγικές ροές.
Προς ενίσχυση της οικιστικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου που έχουν μικρό σχετικά αριθμό κατοίκων, επεκτείνεται το μέτρο στα νησιά της Περιφέρειας Βόρειου Αιγαίου, του Νομού Έβρου (Σαμοθράκη) και του νομού Δωδεκανήσων με πληθυσμό σύμφωνα με την απογραφή του 2021 έως 20.000 κατοίκους. Το ετήσιο κόστος του μέτρου εκτιμάται σε 25 εκατ. ευρώ.

Νησιά που εντάσσονται στο μειωμένο ΦΠΑ

Στον ανωτέρω πίνακα αναγράφεται ο Δήμος που περιλαμβάνει και παρακείμενα μικρότερα νησιά.

Η. Ενίσχυση επενδύσεων

Η1. Αύξηση Εθνικού ΠΔΕ και ολοκλήρωση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί αυξάνεται το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) από το 2025 και σε μόνιμη βάση κατά 500 εκατ. ευρώ προκειμένου να χρηματοδοτηθούν και επιταχυνθούν τα μεγάλα δημόσια έργα. Συνεπώς το Εθνικό ΠΔΕ διαμορφώνεται σε 3,25 δισ. ευρώ για το 2025 και 3,3 δισ. ευρώ για το 2026, από 2,75 δισ. και 2,8 δισ. ευρώ αντίστοιχα που είχαν προβλεφθεί στο Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο τον Οκτώβριο του 2024.
Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για το 2026 είναι η επιτυχής ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων στόχων και μεταρρυθμίσεων και η πλήρης απορρόφηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Στόχος είναι να απορροφηθούν από το σκέλος επιχορηγήσεων του ΤΑΑ, 4,9 δισ. ευρώ το 2025 (έναντι 3,4 δισ. ευρώ το 2024) και το σύνολο του υπολειπόμενου ποσού, δηλαδή 7,2 δισ. ευρώ το 2026. Επιπλέον προβλέπεται τελική εκταμίευση δανείων προς ιδιωτικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά ύψους περίπου 2,8 δισ. ευρώ το 2025 και 4,4 δισ. ευρώ το 2026. Σημειώνεται για δάνεια που έχουν συμβασιοποιηθεί έως το τέλος του 2026 οι τελικές εκταμιεύσεις λαμβάνουν χώρα και τα επόμενα έτη αναλόγως των σταδίων ολοκλήρωσης των επί μέρους επιχειρηματικών σχεδίων των δανειοληπτών.
Αναφορικά με τα λοιπά συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα (ΕΣΠΑ κτλ.) οι δαπάνες αναμένεται να ανέλθουν σε 6,2 δισ. ευρώ το 2026 έναντι 6,45 δισ. ευρώ το 2025, καθώς προγράμματα ύψους περίπου 250 εκατ. ευρώ που δεν ήταν επιλέξιμα στο συγχρηματοδοτούμενο σκέλος μεταφέρθηκαν πλέον στον τακτικό προϋπολογισμό, διατηρώντας τη συνολική δαπάνη αμετάβλητη.
Συνολικά οι επιχορηγήσεις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αναμένεται να αυξηθούν από 14,6 δισ. ευρώ το 2025 σε 16,7 δισ. ευρώ το 2026 σημειώνοντας αύξηση κατά 2,1 δισ. ευρώ συνδεόμενη κυρίως με την αύξηση των εκταμιεύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Συμπεριλαμβανομένου του σκέλους των δανείων του ΤΑΑ, οι συνολικές εκταμιεύσεις αναμένεται να αυξηθούν από 17,4 δισ. ευρώ το 2025 σε 21,1 δισ. ευρώ το 2026, δηλαδή κατά 3,7 δισ. ευρώ.

Εκταμιεύσεις Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων 2023-2026

Δημοσιεύτηκε στον Οδηγό του Πολίτη (https://www.odigostoupoliti.eu)